Armoede is één groot kluwen waar je snel in verstrikt geraakt en waar je moeilijk in je eentje weer uitgeraakt. Het heeft een impact op álle levensdomeinen, die allemaal met mekaar verbonden zijn. Om dit te verduidelijken maken we gebruik van het ‘armoedeweb’.

armoede.png

Even een voorbeeld: iemand die laag geschoold is heeft minder kansen op de arbeidsmarkt, zal sneller moeten terugvallen op de werkloosheidsuitkering, heeft hierdoor moeite om de huur te betalen waardoor hij met zijn gezin noodgedwongen in een klein, vochtig huis moet wonen, waardoor de kinderen vaak ziek zijn en niet naar school kunnen, waardoor zij op hun beurt minder kans hebben om een diploma te behalen,…

Armoede beweegt als een neerwaartse spiraal. Er is veel moed en zelfvertrouwen nodig om eruit te geraken!

Niemand is immuun voor armoede. Situaties zoals je werk verliezen of ziek worden kunnen iedereen overkomen! Nog moeilijker is het voor de zogenaamde ‘generatie-armen’, mensen die geboren en opgegroeid zijn in armoede en het dagelijkse ‘overleven’ normaal vinden. Zij hebben geen voorbeeldfiguren en missen vaak de vaardigheden die in de huidige maatschappij nodig zijn om te kunnen ‘meedraaien’. Zonder hulp en ondersteuning van buiten uit geraken ze er zelden of nooit bovenop.

“Ze krijgen al een uitkering, een studiebeurs, hogere tussenkomsten in de gezondheidszorg,… en dan komen ze nog niet rond”, “het is hun eigen schuld dat ze in de miserie zitten. Als ze het écht zouden willen, zouden ze er wel uit geraken”, “de huishuur kunnen ze niet betalen, maar een smartphone blijkbaar wel”. Het zijn maar enkele voorbeelden van straffe uitspraken die we vaak horen over mensen in armoede. Kwetsbare mensen kunnen dikwijls maar op weinig begrip rekenen van mensen zonder armoede-ervaring. Het is dan ook erg gemakkelijk om anderen met de vinger te wijzen en erg moeilijk om je in te beelden wat armoede met een mens doet als je zelf niet in die situatie zit. Tussen de werelden van mensen mét en zonder armoede-ervaring gapen diepe kloven.

Vooreerst is er de ‘gevoelskloof’. Veel mensen in armoede schamen zich voor hun situatie en doen er alles voor om hun problemen verborgen te houden en erbij te horen, bv. door óók een smartphone of tablet op zak te hebben. Hierop worden ze vaak door de maatschappij genadeloos afgerekend, terwijl ze zich, soms letterlijk, het eten uit de mond gespaard hebben om deze aankoop te kunnen doen.     

Ten tweede is er de ‘kenniskloof’. Voor kwetsbare mensen is wat voor iemand anders vanzelfsprekend is, vaak niet zo eenvoudig. Ook is te weten komen waar je terecht kan voor welke vraag of welk probleem voor hen dikwijls een helse zoektocht, terwijl anderen van mening zijn dat het zichzelf uitwijst.                  

De derde kloof is de ‘vaardigheidskloof’. Wat de ene persoon met de paplepel heeft meegekregen, is voor iemand anders vanaf nul beginnen. Mensen in armoede stoten dan ook dikwijls op onbegrip, bv. als het opvoeden van de kinderen moeilijker verloopt, als ze hun huishouden niet kunnen beredderen, als ze hun administratie niet op orde krijgen of als ze moeite hebben om hun geld te beheren.                     

Een vierde kloof is de ‘structurele kloof’. Mensen in armoede worden systematisch uitgesloten op álle levensdomeinen. Ze hebben geen degelijke woning, vinden moeilijker een goede job, hebben minder toegang tot de gezondheidszorg,  vinden geen aansluiting bij het verenigingsleven, de kinderen hebben het moeilijk op school,… Kwetsbare mensen botsen iedere dag op muren, terwijl de buitenwereld zich blindstaart op ‘geldgebrek’, wat enkel een facet van het armoedeprobleem is.                                               

Maar ook is er de ‘positieve krachtenkloof’. Mensen in armoede hebben veel meer positieve krachten dan doorsnee middenklassers. Alleen wordt dit zelden of nooit in de verf gezet. 

Van kwetsbare mensen kunnen we heel wat leren. We zetten graag de krachten van mensen in armoede in de kijker.

Kwetsbare mensen staan, ondanks de eigen problemen, paraat voor anderen die hulp nodig hebben. De onderlinge solidariteit is echt hartverwarmend.

Mensen in armoede hebben ook goede overlevingsvaardigheden en een enorme draagkracht. Zij slagen erin om ondanks de chaos en de vele problemen rechtop te blijven en door te gaan. Ze kunnen zich bovendien snel aan veranderingen aanpassen. 

Eveneens zijn zij rechtuit en ‘echt’. Je weet wat je aan hen hebt. Armen benoemen de zaken zonder omwegen en zeggen waar het op staat.

Voorts hebben mensen in armoede een groot gevoel voor humor. Ondanks alle miserie kunnen ze blijven genieten, lachen en feesten.

Ook ontbreekt het hen niet aan een flinke dosis creativiteit. Van schilderen tot toneel spelen, van zingen tot handwerk… We staan vaak te kijken van wat kwetsbare mensen allemaal kunnen!

Tenslotte is er ‘het zorgende’. Vele mensen in armoede staan al hun hele leven in voor de zorg voor anderen, bv. voor jongere broertjes en zusjes. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat kwetsbare mensen die de kans hebben om te studeren, kiezen voor een opleiding naar een zorgend beroep. Vele mensen in armoede willen een groot gezin omdat ze zich goed voelen als ze kunnen zorgen en koesteren.